Projecten en dossiers
Kerk, Krimp en Kans
In het kader van de Visie Erfgoed en Ruimte van het Rijk heeft Erfgoed Zeeland in de periode 2014-2016 twee jaar gewerkt aan het project Kerk, Krimp en Kans om de krimpopgave van West-Zeeuws-Vlaanderen te verbinden met het religieus erfgoed aldaar. Samen met de projectpartners Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Provincie Zeeland en gemeente Sluis werden de kansen van het religieus erfgoed in beeld gebracht voor de leefbaarheid van de gemeente Sluis.
Krimp en leegstand
De gemeente Sluis heeft te kampen met een afname van de bevolking, terwijl er tegelijkertijd steeds meer historische kerkgebouwen en ander beeldbepalend erfgoed leeg komen te staan. Dit betekent een dubbel probleem, omdat bevolkingskrimp en het wegvallen van bijzonder erfgoed elkaar in negatieve zin kunnen versterken. Een bijzonderheid van de situatie in Sluis is dat de meerderheid van de kerken in de gemeente Sluis (de gemeente telt veertig kerken) dateert uit de wederopbouwperiode.
Onderzoek, activiteiten en business cases
Het project bestond uit drie pijlers. In de onderzoeksfase werd de cultuurhistorische waarde onderzocht van alle kerken in de gemeente Sluis en is er onderzoek verricht naar alle wederopbouwkerken (1940-1970) in de provincie Zeeland. Ook werden de kerken financieel-economisch doorgelicht, is er gekeken naar de ruimtelijke omgeving en de bouwtechnische staat. Middels een populariteitspoll is het draagvlak onder de bevolking gemeten, wat zijn de meest gewaardeerde kerkgebouwen?
Wat activiteiten betreft zijn er verschillende dingen geprobeerd, zoals debatavonden, mamacafés en een pop-up restaurant door twee Michelin-chefs in de kerk van Aardenburg. Specifiek zijn er ook bijeenkomsten georganiseerd voor ondernemers om mogelijkheden voor investeringsbeslissingen in kerkgebouwen te onderzoeken. En last but not least is er met jongeren gesproken over wat er allemaal zou kunnen met de kerkgebouwen. De jongeren kwamen met verrassende suggesties die een heel nieuw licht wierpen op het behoudsperspectief van de kerkgebouwen.
Uiteindelijk is er in de derde fase van het project aan twee concrete bussiness cases voor herbestemmingen, waar van er nog één actueel is. De gemeente Sluis heeft alle informatie beleidsmatig vertaald in een kerkenvisie, de eerste in de provincie Zeeland.
Meer weten?
Van het project Kerk, Krimp en Kans is in 2015 een rapport verschenen. De terugblik schetst kort het kader waarbinnen het project is uitgevoerd en zoomt in op de meetbare resultaten van de verschillende deelprojecten, verdeeld over de drie projectfasen. De conclusie en aanbevelingen geven aan hoe het project heeft bijgedragen en nog verder kan bijdragen aan de betekenis van religieus erfgoed voor de regio West-Zeeuws-Vlaanderen.