Shape LineLineLineLineLine Generated with Avocode. Line 3Line 3Line 3
Terug Nieuws
19 juni

Terugblik 'Dorpen met een verleden': Hengstdijk in de middeleeuwen

De eerste historische vermelding van Hengstdijk stamt uit de twaalfde eeuw. Het dorp heette toen vermoedelijk Hengisdic. Tegenwoordig is er van dat middeleeuwse dorp weinig meer te zien. In de fundamenten van de huidige kerk, gebouwd in 1892, zijn wel nog middeleeuwse kloostermoppen te herkennen die deel uitmaakten van haar middeleeuwse voorganger. Om de inwoners van Hengstdijk, een relatief klein dorp in Zeeuws-Vlaanderen met een schijnbaar bescheidener historie, bekend en trots te maken met hun eigen verleden, stond het dorp op vier momenten in de belangstelling: 11, 12 en 16 april en tijdens de Nationale Archeologiedagen, zaterdag 15 juni 2024.

Reis door tijd en ruimte

Op donderdag 11 april luisterde een groep van 38 geïnteresseerden in dorpscentrum De Schuur naar een verhaal over hun dorp in de middeleeuwen. Archeoloog Karel-Jan Kerckhaert van Erfgoed Zeeland nam hen mee op een reis door tijd en ruimte. Hij vertelde in een lezing van één uur van alles over Hengstdijk in de middeleeuwen. Vervolgens nodigde hij de toehoorders uit om samen met hem op 12, 16 april en 15 juni op zoek te gaan naar resten van het middeleeuwse dorp tussen de huidige bebouwing.

Klik hier om te zoeken
Bezoekers luisteren naar de lezing van Karel-Jan Kerkhaert (foto Katrien Kerkhaert).
Bezoekers luisteren naar de lezing van Karel-Jan Kerkhaert (foto Katrien Kerkhaert).

Bezoekers luisteren naar de lezing van Karel-Jan Kerkhaert (foto Katrien Kerkhaert).

Speuren naar sporen

Aan die oproep werd door tien inwoners en geïnteresseerden gehoor gegeven. Zij verzamelden op 11 en 16 april voor Sint Josephstraat 1 in het dorp, om daar archeologische resten op te sporen door het meten van de weerstand van de bodem en het uitvoeren van een eerste booronderzoek. Dit onderzoek bleef niet zonder resultaat.

Klik hier om te zoeken
Grondboring door een archeoloog en een vrijwilliger (foto Huub van den Bulck).
Grondboring door een archeoloog en een vrijwilliger (foto Huub van den Bulck).

Grondboring door een archeoloog en een vrijwilliger (foto Huub van den Bulck).

Beneden het maaiveld

Het booronderzoek bestond uit zes grondboringen waarvan er uiteindelijk vijf tot op een diepte van 4,5 meter beneden het maaiveld zijn gezet. De resultaten geven een veel beter inzicht in de opbouw van de bodem. De locatie ligt aan de rand van een voormalige kreek op een hoger gelegen zandig rug(je). Het was zeer waarschijnlijk daardoor een interessante plaats om te wonen in de middeleeuwen.

Klik hier om te zoeken
Weerstandsmeter voor archeologisch bodemonderzoek (foto Huub van den Bulck).
Weerstandsmeter voor archeologisch bodemonderzoek (foto Huub van den Bulck).

Weerstandsmeter voor archeologisch bodemonderzoek (foto Huub van den Bulck).

Hoek van een gebouw

Ook het weerstandsmetingenonderzoek leverde resultaten op. Naast een aantal hoge weerstanden door wortels van bomen en gedumpt bouwpuin werd ook een hoek van een gebouw gevonden dat dateert van voor de huidige bebouwing (pre 1875). Hoe oud deze bebouwing echt is, zal later worden onderzocht.

Veldwerk met vrijwilligers

Het onderzoek werd voortgezet tijdens de Nationale Archeologiedagen (14, 15 en 16 juni). Een groep van 24 belangstellenden verzamelde zich op zaterdag 15 juni voor dorpscentrum 'De Schuur' in Hengstdijk. Als vervolg op de lezing van 11 april stond op die dag gravend archeologisch onderzoek op de planning. Ook zouden meerdere grondboringen worden gezet.

De bedoeling van dit veldwerk was om inzicht te krijgen in de middeleeuwse geschiedenis van Hengstdijk. Van 10.30 tot 17.30 uur onderzochten de vrijwilligers als 'archeologen voor één dag' de Hengstdijkse bodem. In de middag werd de inwendige mens versterkt met een heerlijke lunch in het dorpscentrum.

Het onderzoek leverde verrassend veel vondsten op. Zo werden tientallen scherven gevonden waaruit in ieder geval nu al een vrijwel complete melkteil te reconstrueren is. Ook werd een gave 17e-eeuwse schoengesp gevonden. Meer dan genoeg stof tot nadenken als het gaat om het verleden van Hengstdijk. Na afloop werd er samen nagepraat onder het genot van een drankje. Waarna, na een bewogen dag, de rust rond 18.00 uur weer terugkeerde op het rustige dorp.

Sfeerimpressie 15 juni

Klik hier om te zoeken
De deelnemers aan het veldwerk in Hengstdijk verzamelen zich bij het dorpscentrum. 1/8
De opgeboorde grond wordt onderzocht op archeologische resten. 2/8
Twee deelnemers doen samen een grondboring. 3/8
Voorafgaand aan het veldwerk krijgen de deelnemers een rondleiding. 4/8
Twee jonge archeologen voor één dag onderzoeken scherven in een profielput. 5/8
Bij een profielput krijgen vrijwilligers uitleg over het doel van het onderzoek. 6/8
Samen lunchen en luisteren naar een gastspreker in dorpscentrum 'De Schuur'. 7/8
De profielputten leverden verrassend veel vondsten op: een mooi resultaat! 8/8
De deelnemers aan het veldwerk in Hengstdijk verzamelen zich bij het dorpscentrum.

De deelnemers aan het veldwerk in Hengstdijk verzamelen zich bij het dorpscentrum.

1/8
De opgeboorde grond wordt onderzocht op archeologische resten.

De opgeboorde grond wordt onderzocht op archeologische resten.

2/8
Twee deelnemers doen samen een grondboring.

Twee deelnemers doen samen een grondboring.

3/8
Voorafgaand aan het veldwerk krijgen de deelnemers een rondleiding.

Voorafgaand aan het veldwerk krijgen de deelnemers een rondleiding.

4/8
Twee jonge archeologen voor één dag onderzoeken scherven in een profielput.

Twee jonge archeologen voor één dag onderzoeken scherven in een profielput.

5/8
Bij een profielput krijgen vrijwilligers uitleg over het doel van het onderzoek.

Bij een profielput krijgen vrijwilligers uitleg over het doel van het onderzoek.

6/8
Samen lunchen en luisteren naar een gastspreker in dorpscentrum 'De Schuur'.

Samen lunchen en luisteren naar een gastspreker in dorpscentrum 'De Schuur'.

7/8
De profielputten leverden verrassend veel vondsten op: een mooi resultaat!

De profielputten leverden verrassend veel vondsten op: een mooi resultaat!

8/8

 

Foto hierboven: de middeleeuwse Catharinakerk, in 1892 afgebroken (Bur. K.& W., Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, documentnummer 15.424).

Delen

Kan ik je verder helpen?

Als archeoloog van het OAS houd ik mij bezig met beleidsadvisering, publieksgerichte activiteiten en andere werkzaamheden op het gebied van de gemeentelijke archeologie. Mocht je vragen hebben, dan beantwoord ik ze graag voor je!

Karel-Jan Kerckhaert, adviseur archeologie Mail Stuur me een mail Of bel me: +31 (0)113 249 715 / +31 (0)6 20 43 64 77
Fijn dat je er bent!
Wij maken op onze website gebruik van geanonimiseerde cookies om jouw gebruikservaring te optimaliseren en voor analyse van deze website. Deze cookies kun je niet uitzetten. Klik op 'Akkoord' als je akkoord gaat met het plaatsen van alle cookies. Bij het afspelen van video's en voor social linkbuilding naar deze website worden ook tracking cookies geplaatst. Deze cookies van derden kun je wel uitzetten. Klik op 'Aanpassen' voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies onze website plaatst.
Wij maken op onze website gebruik van cookies. Klik op 'Akkoord' als je akkoord gaat met het plaatsen van alle cookies. Klik op 'Aanpassen' voor meer informatie en om zelf te bepalen welke cookies onze website plaatst.